per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
2013-03-21
6
شماره 13- بهار 92
3
44
22164
Philosophical & theological
نقش زنان در جنگهای عصر حکومت امام علی
واژههای کلیدی: نقش- زنان مسلمان- جنگ- حکومت امام علی1
چکیده:عصر حکومت امیرالمؤمنین علی1 بیتردید از دورههای برجسته تاریخ اسلام و تشیع محسوب میشود. این عصر را میتوان به لحاظ سیاستها و فعالیتهای امام علی1، عصر احیای فرهنگ قرآنی و سنت نبوی، رفع تبعیض و اجرای عدالت اجتماعی نام نهاد. (فلاحزاده و دیگران، 1389ش، ص42) این دوره شاهد سه جنگ بزرگ داخلی بود که میتوان وقوع آنها را ناشی از کجرویهای پیشین جامعه دانست؛ و زنان نیز به نوعی در این جنگها به ایفای نقش پرداختند. هدف اصلی نوشتار حاضر، بررسی نقش زنان در جنگهای این دوره است. این مقاله در پی بررسی نقش و جایگاه زنان مسلمان در جنگهای عصر علوی، به بیان انگیزه و نقش عایشه در فرماندهی و لشگرکشی بر علیه امیرالمؤمنین1، نقش زنی چون صفیه بنت حارث که بستگانش در جنگ بدر، احد و جمل، به دست امیرالمؤمنین1 کشته شدند، تلاش و کوشش زنانی مؤمنه در هدایت و پیشگیری از وقوع جنگ، خطابههای آتشین بانوان در جنگها، تهییج مجاهدین و تحقیر دشمن و بالاخره زندان، اسارت و شهادت زنانی چند در راه دفاع از ولایت، پرداخته خواهد شد.
ss
https://fpq.bou.ac.ir/article_22164_4c8c4bc74885b7801fca6341cdb32ceb.pdf
واژههای کلیدی: نقش- زنان مسلمان- جنگ- حکومت امام علی1
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
2013-03-21
6
شماره 13- بهار 92
45
74
22165
Philosophical & theological
نقش امام صادق1 در علوم طبیعی
واژههای کلیدی: امام صادق1، نقش امام، علم، طبیعیات، علوم طبیعی
چکیده: وجود تفکری که ائمه اطهار1 را تنها، رهبران معنوی و یا امامان هدایت و راهنمایی میپندارد، با گزارشهای تاریخی موجود و واقعیت تاریخی مطابقت نداشته و با بررسی سیره علمی ائمه به ویژه امام صادق1 میتوان به جنبه دیگری از فعالیتهای ایشان که در جامعه اسلامی نمود و بروز زیادی داشته دست یافت.وجود انبوه فراوانی از روایات و گزارههای علمی و حتی کتابها منسوب به ایشان یا شاگردانش دلالت زیادی بر مدعای ما دارد. حضور اصحاب و شاگردان کثیری از فرق و مذاهب مختلف به ویژه بزرگان اهل سنت در مکتب علمی آن حضرت، دلیلی دیگر میباشد. از طرفی ورود آثار ملل گوناگون در عصر و زمان امام سبب شد، تا جامعه اسلامی با چالش عظیم علمی و انبوه سوالات و شبهات روبرو گردد. همچنین با باز شدن پای علوم طبیعی در میان مسلمانان، امام صادق1 به بیان، آموزش و تدریس علوم مختلف به ویژه علوم طبیعی پرداخته و مسلمانان و دانشاندوزان علم را در هر نقطه و با هر گرایش و مذهب در رشته طبیعیات تربیت و به درجات علمی والا رساند. این تلاشهای صورت گرفته را در قالب چند بخش و تحت عنوان علوم طبیعی با زیر مجموعههای طب، نجوم، شیمی و سایر علوم دنبال میکنیم.
https://fpq.bou.ac.ir/article_22165_84d773d73de6f225932a0398d272e6eb.pdf
واژههای کلیدی: امام صادق1
نقش امام
علم
طبیعیات
علوم طبیعی
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
2013-03-21
6
شماره 13- بهار 92
73
110
22166
Philosophical & theological
سیره و اقدامات خلفای عباسی عصر اول در مورد حج
ss
چکیده:مراسم حج از جمله مراسمی است که در اسلام اهمیت بسیاری دارد، اسلام آنرا سازماندهی نهایی نمود و احکام و دستورات ویژهای برای آن در مقام اجرا قرار داده است. مسلمانان چه در زمان رسول خدا3 و چه پس از آن اهتمام ویژهای به آن داشتهاند. و بر این اساس حج در دوره خلفای پس از پیامبر وهمچنین در عصر امویان هم همواره مورد توجه بوده است در دوره عباسیان توجه و عنایت ویژه ای به حج وجود داشته است. خلفای عباسی خودشان بارها به سفر آمده بودند و از نزدیک شاهد حجگزاری مردم و مشکلات حجاج بودند و سعی بر رفع آنها داشتند. همچنین عباسیان به تحول و توسعه و تعمیر راههای مواصلاتی، تامین آب شرب حجاج و وسعت ابنیه و مساجد و مکه و تعیین امیرالحاج مبادرت میورزیدند. این اقدامات همگی در راستای افزایش اعتبار ومشروعیت خلفا در بین مسلمانان صورت میگرفته است.
[1]کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم1
https://fpq.bou.ac.ir/article_22166_391e7527bec443904cdb1d16920091eb.pdf
واژههای کلیدی: حج
عباسیان
خلفای عباسی
مکه و مدینه
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
2013-03-21
6
شماره 13- بهار 92
111
130
22167
Philosophical & theological
حجگزاری ایرانیان در دوره ضعف و زوال صفویان
واژههای کلیدی: مکه، حج، صفویه، عثمانی
چکیده:در دوره صفویه، سرزمین مکه تحت سیطره عثمانیان سنی مذهب بود و ایرانیان شیعی برآن تسلطی نداشتند؛ ایرانیان هر ساله برای رفتن به حجاز و انجام این فریضه دینی، باید از قلمرو عثمانی عبور کرده،تا به سرزمین وحی برسند؛ دولت عثمانی و اختلاف آن با دولت صفوی، حج را به عرصه اختلافات شیعه و سنی تبدیل کرده بود. انجام حج توسط ایرانیان شیعی، همواره با دشواریهایی مواجه بوده و مواقعی از سوی دولتین محدود و یا ممنوع میشد. هدف این مقاله بررسی کم و کیف فریضه حج در پرتو مناسبات ایران و عثمانی، در دوره ضعف و زوال حکومت صفویه است.
https://fpq.bou.ac.ir/article_22167_4066b2f90e6f7a3f7496a4555baad545.pdf
واژههای کلیدی: مکه
حج
صفویه
عثمانی
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
2013-03-21
6
شماره 13- بهار 92
131
156
22168
Philosophical & theological
تاریخ اجتماعی شیعیان ایران در دوره تیموریان با تأکید بر آداب و رسوم مذهبی
ss
چکیده:تاریخ اجتماعی به عنوان شاخهای نو از مطالعات تاریخی و نوعی فهم از تاریخ در مقام تحلیل و تبیین حوادث به گرایشهای فکری و ویژگیهای اخلاقی و سبک و سیاق زندگی عامه به عنوان یک عامل اثرگذار بر روند حوادث تکیه میکند. این مقاله با تکیه بر آداب و رسوم به عنوان یکی از مؤلفههای مهم تاریخ اجتماعی بر آن است تا با ارائه گزارش از زندگی اجتماعی شیعیان در قلمرو تیموریان که از جهت مکانی شامل تمامی مناطقی که تیموریان بر آن تسلط داشتند و از جهت زمانی در قرن نهم و کمی قبل و بعد از آن میباشد نقش شیعیان را در تحولات تاریخی مهمی همچون روی کار آمدن صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع در سرتاسر ایران از آن جهت که نیازمند بستر مناسب اجتماعی در ایران میباشد نشان دهد. بنابر این پرسش اصلی این تحقیق عبارت است از اینکه آداب و رسوم مذهبی شیعیان در دوره تیموریان چگونه بوده است؟ برای دست یافتن به پاسخ این پرسش از روش سندپژوهی بهره گرفته شده است و با استفاده از تکنیکهای متعارف تاریخپژوهی و استخراج دادهها و سنجش آنها بهره گرفته شد. اجرای آزادانه آداب و رسوم اجتماعی و مذهبی توسط شیعیان و گسترش نمادهای تشیع در دوره تیموریان حکایت از پویایی و قدرت اجتماعی شیعیان در ایران دارد.ازسوی دیگر ادبیات مذهبی شیعیان در این دوره به طور قابل ملاحظهای رشد کرد به گونهای که ادیبان و شاعران پارسیگوی شیعی مذهب و حتّی غیر شیعی در گسترش مضامین شیعی نقش ایفا نمودند.
https://fpq.bou.ac.ir/article_22168_9190b2aa1c811cdce8cb27b0001a0845.pdf
واژههای کلیدی: تاریخ اجتماعی – شیعیان – تیموریان- آداب و رسوم- نمادهای مذهبی
per
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
2013-03-21
6
شماره 13- بهار 92
131
156
22169
Philosophical & theological
کاربرد مطالعات تطبیقی در تاریخ
ss
https://fpq.bou.ac.ir/article_22169_e0b826122d23623e9497f82810d0d4e6.pdf