ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی روضههای مداحان معروف ایرانی در محرم سال 1441 هجری قمری، مطابق با 1398 شمسی
یکی از مسائل مهم در موضوع عاشورا در عصر کنونی، برقراری مراسم عزاداری و مداحی است. در این مراسم؛ سخنرانان، واعظان، روضهخوانان و مداحان اهلبیت: به مسئله قیام و شهادت امام حسین7 و یاران باوفایش به نحو نوحهسرایی و روضهخوانی میپردازند. گاهی آنچه را مداحان بهعنوان ذکر مصیبت در مجالس ارائه میدهند، از منابعی غیر معتبر نقل میشود و همین امر باعث آشفتگی و خدشهدار شدن مسئله مهم عاشورا میشود، لذا به جهت حفظ گزارشهای صحیح عاشورا و اشاعه آنها و تأکید بر بهرهگیری از متون و منابع قابلاعتماد تاریخی در این عرصه و جلوگیری از این آشفتگی و خدشهدار شدن نقلهای مرتبط با قیام و شهادت امام حسین7، این مقاله درصدد بررسی و نقد روضة حضرت قاسم بن الحسن که دو تن از مداحان معروف و مشهور ایرانی در ماه محرمالحرام سال 1441 هجری قمری (مطابق با محرم سال 1398 شمسی) اجرا کردهاند، با روش تطبیق آنها با منابع مهم تاریخی است. این پژوهش به دنبال تطبیق این روضهها با آنچه در کتب معتبر آمده است، میباشد تا میزان صحتوسقم آنها را بررسی نماید. ملاک انتخاب مداحان در این مقاله به دلیل شهرت آنان در بین مردم و مطرحشدن در رسانه ملی است.
https://fpq.bou.ac.ir/article_69876_66286878c9fc06b7c56072bd9dec99e5.pdf
2019-11-22
5
36
10.22081/fpq.2019.69876
نقد روضه
مداح
محرم
منابع تاریخی
ابوالفضل
نیک خصال
abonik800@gmail.com
1
دانشگاه
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسی استفاده افراطی از موسیقی در آئین عزاداری امام حسین(ع) در عهد قاجار و امتداد آن در عصر حاضر
دستگاهها و ابزار موسیقی میتوانند بهعنوان وسیله و ابزار کاربردی و تأثیرگذار در مراسم عزاداری امام حسین7 استفاده شوند. آنها علاوه بر اینکه از قدرت جذب سمعی بالایی برخوردارند، میتوانند در انتقال مفاهیم به مخاطب هم بسیار تأثیرگذار باشند. البته تأثیرگذاری تمام ماجرا نیست چراکه استفاده از بعضی از آلات موسیقی مانند طبل میتواند در اطلاعرسانی و همچنین برقراری نظم و ساماندهی دستههای عزاداری هم مؤثر باشد. آنچه که در این مقاله بهعنوان آسیب مورد تحقیق قرارگرفته، استفاده افراطی از موسیقی در مراسم عزاداری امام حسین7 است که در زمان قاجار بهخوبی مشاهده میشود. بهویژه در زمان ناصرالدینشاه -که علاقه فراوانی به برگزاری عزاداریهای پرتجمل داشت - علاقه به تجمل باعث شد تعداد دستههای موزیکی که در عزاداری شرکت میکردند، به سی تا چهل دسته برسد. نکته قابلتوجه این است که این آسیب در عصر حاضر هم وجود دارد و هنوز هم خودی نشان میدهد هرچند در بعضی موارد مصداقهای متفاوتی دارد و در لباسی نو جلوه میکند، مصادیق جدیدی مانند تقلید از موسیقیهای اروپایی مانند پاپ و امثال آن در اجرای مداحیها یا استفاده اسراف گونه و چشم و همچشمی در استفاده از این آلات.
https://fpq.bou.ac.ir/article_69879_95b79119c04ab1f259acb0dd9be2c6ae.pdf
2019-11-22
37
57
10.22081/fpq.2019.69879
موسیقی
عزاداری
موسیقی افراطی در عزاداری
آسیبشناسی
آسیبشناسی عزاداری
غلام رضا
وحیدی
vahidi1355.84@gmail.com
1
دانشگاه
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
زمینههای تاریخی اجتماعی پیدایش و شیوه مدیریت حکومت سید شفتی
در طول تاریخ، برخی حکومتهای محلی با عناوین گوناگون در کنار حکومتهای مرکزی ظهور میکردند و تا مدتها، حکومت میکردند. حکومتهای فقهی علمای شیعه از این نوع حکومتهای محلی است. در این تحقیق به حکومت فقهی سید محمدباقر شفتی در اصفهان پرداختهشده و زمینههای شکلگیری و شیوه مدیریت او با روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس متون کتابخانهای موردمطالعه قرارگرفته است. ازآنجاکه عمده تاریخ سیاسی - اجتماعی ایران معاصر توسط روشنفکران و با مبانی و روشهای روشنفکری نگارش شده است، نقش تأثیرگذار بسیاری از عالمان دینی بهویژه فقها در آن دیده نشده است. این تحقیق ضمن پررنگ کردن نقش فقیهان شیعه در اداره جامعه ایران بهویژه در دو مقطع زمانی که دولت مرکزی عمدتاً به دلایل دخالتهای استعمارگران در وضعیت بحرانی به سر میبرد، درصدد است تا الگوهای مدیریت فقهی مناسب دوره قاجاریه را مورد ارزیابی قرار دهد. یافتهها نشان میدهد که حمایت علما، بزرگان، تجار و بازاریان در حکومت سید شفتی نقش ویژهای ایفا کرده است، همچنین در شیوه مدیریت فقهی خود، به دنبال پیادهسازی دین و فقه شیعه در بستر جامعه و مبارزه با استبداد و ظلم و حمایت از محرومان منطقه خود بوده است.
https://fpq.bou.ac.ir/article_69880_f4f4acca46c874c6043872ce040488e8.pdf
2019-11-22
59
86
10.22081/fpq.2019.69880
سید شفتی
قدرتهای محلی
مدیریت فقهی
استبداد
محمدرضا
کیخا
keikha123reza@gmail.com
1
دانشگاه
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی توصیفی روابط فرهنگی و اقتصادی مسلمانان و مسیحیان روستای فهره (استان لرستان)
پژوهش حاضر به بررسی توصیفی روابط فرهنگی و اقتصادی مسلمانان و مسیحیان روستای فهره (استان لرستان) میپردازد. در این پژوهش روابط فرهنگی و اقتصادی و میزان تعاملات و ارتباطات بین پیروان این دو دین الهی و آدابورسوم اجتماعی آنان از قبیل مراسم مذهبی و دینی و دادوستد مالی و اقتصادی موردبررسی قرارگرفته است. روش تحقیق در این مقاله مصاحبهای بوده و برای مصاحبه باکسانی که در این زمینه اطلاعات کافی داشتهاند به روستای فهره مراجعه شده و پس از هماهنگیهای لازم، مصاحبة حضوری توسط نویسنده انجامگرفته است. در برخی موارد برای مطالعة تعاملات بین مسلمانان و مسیحیان به کتابها و در موارد فرهنگی و اقتصادی به مصاحبه رجوع شده است. از مهمترین نتایج بهدستآمده از این پژوهش میتوان به روابط عمیق و مسالمتآمیز مسیحیان و مسلمانان در روستا پرداخت که میتوان به دادوستد مالی و شرکت در مراسم جشن عروسی یکدیگر پرداخت که در تاریخ اجتماعی روستا، دارای اهمیت میباشد.
https://fpq.bou.ac.ir/article_69881_f32d8f54ded05702e4aa0b3be775c49e.pdf
2019-11-22
87
112
10.22081/fpq.2019.69881
مسلمانان
مسیحیان
روابط فرهنگی
روابط اقتصادی
روستای فهره
مرتضی
نصیری نیا
nsyrynyamrtdy@gmail.com
1
دانشگاه
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
انحرافات فکری غیر شیعی عصر امام عسکری(ع) و نحوه مواجهه امام(ع) با آنها
عصر امام عسکری7 از پر چالشترین عصرهای امامت ائمه: بوده است عصری که نحلههای فکری و مذهبی فراوانی در آن به تبلیغ اندیشههای خود میپرداختند. و امام7 را مجبور به موضعگیری کرده است. از واضح و آشکارترین موضعگیریها و فعالیتهای امام حسن عسکری7 در عصر امامت خویش چالش و پیکار با فرقههای انحرافی غیر شیعی و همچنین جریانات سیاسی عصر امامتش مثل: اهل حدیث، ثنویه، معتزله، اشاعره، جاعلان حدیث، قائلان به تجسم و روئیت خداوند متعال، وجود ترکان و سیطره کامل آنان بر دستگاه خلافت عباسی، و برخورد با فتنههای موجود عصر خویش بوده است. فرق انحرافی که بهشدت به دنبال ترویج عقاید و افکار خویش بودهاند. این گروها که از فضای سیاسی موجود آن زمان که مهمترین آن بیکفایتی خلفای وقت عباسی بوده است استفاده میکردند و در حال ترویج و تبیین افکار ضاله خویش بودهاند. اما امام حسن عسکری7 باوجود همه فشارهایی که از طرف حکومت بر ایشان و اصحابش وارد بود از مبارزه و مقابله با جدی با تفکرات انحرافی پا پس نکشیدند و بهشدت با آنها مقابله کرد و جامعه اسلامی آن روز را بهسوی هدف مقدسی که در پیش داشت و آن هدف معرفی و شناساندن مهدی موعود(عج) و آماده کردن جامعه اسلامی برای ورود به عصر غیبت بود مهیا کرده است. امام حسن عسکری7 برای مبارزه با اینگونه افکار از راههای متفاوتی مثل: شاگرد پروری، خنثی کردن فتنههای آنان، لعن، نفرین، طرد کردن آنها، بر حذر داشتن اصحاب و شیعیان از همنشینی با آنان، ارتباطگیری با شیعیان از طریق سازمان وکالت و تبیین معارف اسلام حقیقی و نوشتن کتاب در رد عقاید آنان استفاده میکردند.
https://fpq.bou.ac.ir/article_69882_71737a388405340a96a9088cb1fa664a.pdf
2019-11-22
113
138
10.22081/fpq.2019.69882
ثنویه
اهل حدیث
اشاعره
معتزله
تجسم
روئیت
امام حسن عسکری7
عنایت
پیروزی
enayatpiroz@gmail.com
1
دانشگاه
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی مهمترین رویدادهای دوران حکومت خلیفه دوم
بررسی تاریخ خلفا در صدر اسلام و وقایع اتفاق افتاده در آن عصر، نزد مورخان مسلمان دارای اهمیت است. رویدادها و سیاستهای برجسته و خاصی همچون امور نظامی، فرهنگی و اجتماعی و سیاسی مختلف، در عصر خلیفه دوم (13-23 هجری) صورت پذیرفت که در منابع تاریخی انعکاس گستردهای داشته است. ازاینرو تأمل بیشتر و بررسی رویدادهای آن عصر ضروری به نظر میرسد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، در ابتدا با زندگانی و شخصیت خلیفه دوم بر اساس منابع شیعی و اهل سنت، آشنا گشته و با بررسی رویدادهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی اتفاق افتاده در خلال سالهای 13 تا 23 هجری قمری و تأثیرات آن در مناسبات جامعه اسلامی در آن دوره و ادوار بعد و نقش خلیفه دوم در آن رویدادها، به بیان چگونگی اقدامات و نقد عملکرد وی خواهیم پرداخت. استمرار فتوحات در سرزمینهای اسلامی، تأسیس دیوان بیتالمال و تقسیم نابرابر آن در بین صحابه و مردم عادی، رسمیت بخشیدن به تقویم هجری قمری، منع نشر احادیث پیامبر9، ترویج قصهگویی، اجتهاد مقابل نص و سنت کردن برخی از امور و تأسیس شورای برای انتخاب خلیفه بعد، از مهمترین اقدامات خلیفه دوم در آن عصر بوده که تا اعصار بعد نیز در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی تأثیر داشته است.
https://fpq.bou.ac.ir/article_69883_a0f4693473847ed17ad2ca51574bd708.pdf
2019-11-22
139
169
10.22081/fpq.2019.69883
رویدادهای صدر اسلام
خلیفه دوم
فتوحات اسلامی
احسان
انتظاری
entezari.ehsan@gmail.com
1
دانشگاه
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
دیدگاه علامه امینی(ره) به مباحث فلسفه نظری تاریخ در الغدیر
علامه امینی(ره) از علمای بزرگ شیعه در قرن (14 ه.ق) میباشد که تحقیقات دامنهداری انجام داده است؛ و به اصل ولایت و امامت و محوری بودن آن دستیافت. او محققی است که بعدها حقایقی را از تاریخ خاک گرفته بیرون کشید و موجب روشنی تاریخ و چراغ هدایت همگان گردید. در دیدگاه علامه امینی(ره) به فلسفه نظری، تاریخ موجب قیام در مقابل باطل و دفاع از حق و حقیقت میشود که بهسوی کمال بشری حرکت میکند. وی آغاز و منشأ خلقت و تاریخ را الهی و سیر حرکت تاریخ را بهسوی منشأ الهی و دارای مبدأ و معاد میداند. به نظر ایشان مالک حقیقی در جهان خداوند است که تاریخ را تحت مشیت خویش هدایت میکند و آنچه را که در تاریخ باید ماندگار شود، موردعنایت قرار میگیرد تا همچنان باقی بماند. ایشان دین، مذهب و نوابغ را در تاریخ بسیار اثرگذار میداند.
https://fpq.bou.ac.ir/article_69884_997efe11bf524c5537ba7ee289ccac4b.pdf
2019-11-22
169
188
10.22081/fpq.2019.69884
خدیجه
دهقان آلانق
1
دانشگاه
LEAD_AUTHOR