دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
12
شماره 38- تابستان1398
2019
08
23
درآمدی بر پیامدهای افزایش ارتباطات میان فردی مجازی در روابط خانوادگی
5
26
FA
حمید
کوشکی زمانی
دانشگاه
hamid.kzamani@gmail.com
10.22081/fpq.2019.69868
گسترش روزافزون و بسیار سریع حضور فضای مجازی در متن زندگی انسانها باید همراه بررسی مزایا و معایب آن باشد و با شناخت ماهیت فضای مجازی، ظرفیت آن و ارتباطاتی که در این بستر شکل میگیرد سعی در کنترل آسیبها و تقویت مزایای آن داشت. در این نوشتار که به روش اسنادی صورت گرفته است، با نگاه به برخی دیدگاهها در مورد ماهیت فضای مجازی، به بررسی ارتباطات میان فردی که در این بستر شکل میگیرد پرداخته، سعی شده با مقایسه ارتباط میانفردی در فضای حقیقی و مجازی، به سؤالات و چالشهای جدی در این زمینه پرداخته شود و این موارد در مهمترین نهاد جامعه یعنی خانواده و ارتباطات خانوادگی بررسی شده است. طرح صحیح مسأله و چالشهای به وجود آمده ناشی از استفاده از فضای مجازی و همینطور مقایسه ارتباط میانفردی در فضای مجازی با ارتباط حقیقی نتایجی است که به عنوان درآمدی بر بررسی پیامدهای افزایش ارتباطات میانفردی در این دو فضا بهدست آمده و میتواند مقدمه پژوهشهای بعدی در این زمینه باشد.
فضای مجازی,ارتباطات میان فردی,روابط خانوادگی,شبکه های اجتماعی سایبری
https://fpq.bou.ac.ir/article_69868.html
https://fpq.bou.ac.ir/article_69868_7adea9fdda6ace0a7f73fea8ec1c4630.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
12
شماره 38- تابستان1398
2019
08
23
اجتهاد شیعی و روششناسی فقه اجتماعی
27
44
FA
سید روح الله
سیدی آقاملکی
دانشگاه
10.22081/fpq.2019.69869
اجتهاد به مثابه موتور محرکه علوم اسلامی در طول تاریخ تلاش کرده است که مبتنی بر مبانی اسلامی به استنباط صحیح و روشمند دست پیدا کند. از سوی دیگر وجود ادوار مختلف فقه، نشاندهنده پویایی اجتهاد است. اما در عصر حضور حکومت اسلامی و مسائل آن، اجتهاد دارای مؤلفههای موضوعشناسی و روششناسی است که از منابع مختص به خود تغذیه میکند. البته در علم فقه ماهیتی تجویزی دارد و در علوم دیگر، ابعاد دیگر روششناسی را میتوان دید. بنابراین مقاله حاضر تلاش میکند با یکی دانستن دانش اجتهاد و روششناسی، به صورت اجمالی مراحل تکون و دستیابی به آن را نسبت به فقه اجتماعی و دیگر علوم در فرهنگ اسلامی تبیین نماید.
اجتهاد,روششناسی,فقه اجتماعی,موضوعشناسی
https://fpq.bou.ac.ir/article_69869.html
https://fpq.bou.ac.ir/article_69869_ce236c47f72cbbffaf75e9b31e606abb.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
12
شماره 38- تابستان1398
2019
08
23
تأملی جامعه شناختی بر عوامل گرایش به طلاق در دهه اخیر ایران
45
74
FA
صادق
مولایی
دانشگاه
sadeghmolayi0@gmail.com
10.22081/fpq.2019.69870
طبق احادیث پدیده طلاق منفورترین حلال خداوند است. براساس آمار کشور و میزان رشد سالانه طلاق، این پدیده به معضل اساسی و خطری جدی برای بنیان خانواده تبدیل شده است. با رشد فزاینده طلاق از اواسط دهه 80 شمسی، نظر کارشناسان علوم اجتماعی به سوی این مسئله اجتماعی و فرهنگی جلب شد؛ لذا به منظور شناسایی وتبیین علل آن، صدها تحقیقات پژوهشی، پایان نامههای دانشجویی و مقالات علمی به بررسی این موضوع اختصاص یافت. این پژوهشها حالت جزیرهای در کل کشور دارند. با روش فراتحلیل به منظور اولویت بندی علل در جهت سیاستگذاری فرهنگی صحیح و تاثیرگذار، پس از بررسی شرایط 100 مقاله علمی- پژوهشی و 50 پایان نامه علمی معتبر و برجسته، 55 پژوهش برجسته بین سالهای 1385 تا 1395جهت بررسی علل طلاق در ایران انتخاب شد. نتایج فراتحلیل به روی 260 آزمون استخراجی از این منابع نشان داد میانگین اندازه اثر علل فردی (398/0 R=)، علل ساختاری (382/0 R=)، علل انتخابی (353/0 R=)، علل وارده از سوی خانواده و دوستان (358/0 R=)، علل اجتماعی (393/0 R=) و علل ارتباطی میان زوجین (438/0 R=) است که دارای بیشترین میانگین اندازه اثر است. طبق جدول کوهن این اندازه اثر نزدیک به بزرگ است. در پایان با استفاده از نظریه «رشد چهار بُعدی تاثیرات» مدل خروجی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و رابطه میان علل مختلف تبیین گشته است.
علل طلاق,فراتحلیل,سیاستگذاری,خانواده,علل ارتباطی,نظریه رشد چهار بُعدی تاثیرات
https://fpq.bou.ac.ir/article_69870.html
https://fpq.bou.ac.ir/article_69870_8eaa4f6b1a922ae861bb70babaf61d9a.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
12
شماره 38- تابستان1398
2019
08
23
جایگاه شناسی مخاطب امروزین در تبلیغ تعاملی با تأکید بر هویت مخاطب تجاری و دینی
75
98
FA
علی
اسفندیار
دانشگاه
rahil1357@gmail.com
10.22081/fpq.2019.69871
وجه ممیزه تبلیغات امروزین نسبت به گذشته، شدت گرفتن ارتباط و مشارکت ارکان تبلیغ در تبلیغات تعاملی است که خود دارای مراحلی در هنگام مشارکت همراه با اثر تعاملی است، تبلیغاتی که مخاطب را قدرتمندتر از جایگاه انتخابگر پیام یا کالا به کاربرانی پیامساز و تولیدکننده تبدیل کرده است. این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی تهیه شده است، به دوگانه مخاطب تجاری- دینی میپردازد، ابتدا ویژگیهای مخاطب تبلیغ تجاری را بررسی میکند و سپس از مخاطب دینی سخن میگوید. در پایان نیز نشان میدهد نقش و هویت مخاطب تبلیغات تجاری و دینی در عصر اطلاعات و ارتباطات با تغییرات پیچیدهای رو به رو شده است و سامانه تبلیغ دینی در درک این وضعیت نیاز به مقومهای ارتباطی و به روزرسانی گفتمان تبلیغ دارد، تا مخاطبی همراه داشته باشد. این نوشتار برآن است تغییرات مخاطب امروز را در مواجهه با تبلیغات تجاری و دینی بررسی کند، این بررسی نشان داده است که جریان تبلیغات نمیتواند بدون مشارکت طلبی مخاطب دست به تولید پیام، محتوا یا کالا بزند، در نتیجه امروزه با مخاطب و مصرف کننده قدرتمند رو به رو هستند.
تبلیغ تعاملی,عصر اطلاعات,عصر ارتباطات,مخاطب تجاری,مخاطب دینی
https://fpq.bou.ac.ir/article_69871.html
https://fpq.bou.ac.ir/article_69871_c7c95a8e4adb3cd9093f1430abcfe3fb.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
12
شماره 38- تابستان1398
2019
08
23
انسان اجتماعی مبتنی بر نظریه فطرت آیت الله شاه آبادی و دلالتهای آن در گونه شناسی کنش اجتماعی
99
132
FA
علی
انصاری مقدم
دانشگاه
www.ali.ansarimoghadam@yahoo.com
10.22081/fpq.2019.69872
انسان موجودی اجتماعی است و ناگزیر باید با سایر افراد جامعه در ارتباط باشد، بی شک تعامل فرد و اجتماع در زندگی انسان، نقش محوری و سازنده دارد. بحث اجتماعی بودن انسان از سابقه دیرینهای برخوردار است. این موضوع در طول تاریخ توسط اندیشمندان غربی و اسلامی با صراحت یا بهصورت ارتکازی مورد توجه قرار گرفته است و پیرامون آن نفیا و اثباتا بحث شده است. این نظریه دارای ابعاد گوناگونی است و از منظرهای مختلف میتواند بررسی شود. آنچه در این پژوهش مورد توجه بوده و به تبیین آن پرداخته شده است، بررسی موضوع آن از دو منظر است: بخش اول، بررسی و تحلیل اندیشه اجتماعی مبتنی بر نظریه فطرت آیت الله شاه آبادی است که در این بخش با پذیرفتن این مفروضه که «فطرت» به عنوان تقریر دینی از سرشت مشترک انسان میتواند در تعریف، قلمرو، ارکان و مبانی انسان اجتماعی نقش عمدهای ایفا نماید و بر آن است تا با بهره گیری از آرا و تقریر آیت الله شاه آبادی تصویری از الگوی انسان اجتماعی بر اساس فطرت ارائه نماید. در بخش دوم پژوهش دلالتها، ظرفیت ها و پیامدهای نظریه ایشان در سه سطح انواع انسان، انواع کنش و انواع جامعه پرداخته شده است. بنابراین کنش نفسانی، عقلانی و دینی (فطری) و جامعه طبیعی، جامعه عقلی و جامعه دینی (فطری) از ظرفیتهای انسان شناسی فطری آیت الله شاه آبادی خواهد بود. در نگاه کلی، یافتههای این پژوهش که با روش تحلیل محتوای و شیوه تحلیلی منطقی همراه با روش دلالت پژوهی نظام مند پیگیری میشود، اثبات میشود که انسان شناسی فطری، نقش محوری در اندیشههای اجتماعی آیت الله شاه آبادی دارد و اجتماعی بودن فطری، بخشی از عناصر کلیدی انسان شناسی فطری اندیشههای اجتماعی ایت الله شاه آبادی را شکل میدهد. در انتها میتوان گفت هدف این رساله آشنایی با افکار و اندیشههای اجتماعی این حکیم بزرگوار و نشان دادن گوشهای از کارکردهای نظریه فطرت ایشان در حوزه اجتماع و کنش اجتماعی میباشد.
انسان,فطرت,کنش اجتماعی,شاه آبادی
https://fpq.bou.ac.ir/article_69872.html
https://fpq.bou.ac.ir/article_69872_228b4f9c197acd5dd02b5d34fae926d3.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
12
شماره 38- تابستان1398
2019
08
23
طراحی آینده بر اساس روش تحلیل لایه های علّی (CLA)
133
156
FA
محمد حسین
افشاری کرمانی
دانشگاه
10.22081/fpq.2019.69873
شوق انسان به دانستن آینده از قدیم الایام وجود داشته است. از همین روی تلاش برای کشف آن را میتوان از دوران باستان تا زمان کنونی که در آن زیست میکنیم، مشاهده کرد. برخی از اندیشمندان در حوزه علوم انسانی برآنند که سخن گفتن از آینده را در قالب گزارههای علمی بیان کنند و آینده مطلوب را به تصویر کشیده و آن را محقق کنند. از همین روی دانش آینده پژوهی گام در میان نهاده است و متکفل تدوین آن گشته است. روش تحلیل لایههای علّی به عنوان یکی از روشهای ترسیم آینده با بررسی عوامل موثر اجتماعی در شکل دهی به جامعه، میتواند، راهی مطلوب در تدوین آن باشد. از همین روی پژوهشگر برآن است که به معرفی این روش پژوهشی بپردازد.
آینده پژوهی,تحلیل لایه های علّی,سهیل عنایت الله,CLA
https://fpq.bou.ac.ir/article_69873.html
https://fpq.bou.ac.ir/article_69873_dc12763844fbb0619023bc63a01f161d.pdf
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
12
شماره 38- تابستان1398
2019
08
23
مطالعه انتقادی ترمینولوژی ارتباطات میان فرهنگی در دائرهالمعارف بینالمللی ارتباطات مبتنی بر نظریه قرآنی تعارف
157
186
FA
مریم
غازی اصفهانی
0000-0003-1785-4224
دانشگاه
maryam_ghazi2002@yahoo.com
10.22081/fpq.2019.69874
ارتباطات میان فرهنگی نوعی از ارتباطات است که عهدهدار بررسی ارتباطات و روابط میان دو فرهنگ، دو فرد از دو فرهنگ و مانند آن است و رشتههای مختلف علمی را برای پاسخگویی به نیازهای انسان جدید با خود همراه نموده و به بشر کمک میکند تا خود و جهان پیرامون را بهتر بشناسد. این شناخت با پذیرش تفاوتهای میان فرهنگهای مختلف میسر میشود؛ تیلور معتقد است به رسمیت شناختن فرهنگها و هویتهای متفاوت اساساً به معنی به رسمیت شناختن اموری است که انسانها گرامی میشمارند. در نظریه ارتباطات میان فرهنگی و میان گروهی اثر واتس و گیلز، گروههای اجتماعی، مثل گروههای نوجوانان و گروههای قومی، فرهنگهای خاص خود رادارند که شامل غذا، آدابورسوم، ادبیات و موسیقی است. ارتباطات میان فرهنگی بر این مسئله تأکید میکند که فرهنگها چگونه از طریق مدیریت بر رفتارهایی مثل فاصله شخصی و ژستها، از یکدیگر متمایز میشوند و ارزشهای فرهنگی که زیربنای اقدامات ارتباطی فرهنگهای مختلف ازجمله فردگرایی-جمع گرایی، فرهنگهایی با بافت فرهنگی ساده و بافت فرهنگی پیچیده و غیره است، چگونه درک میشود. با توجه به اینکه الگوی موجود تمایز بین فرهنگهای گوناگون را نمیپذیرد، پژوهشهایی جهت دانشافزایی در امر ارتباطات میان فرهنگی بدون تأکید بر یکسانسازی فرهنگها و با توجه به رسمیت شناختن فرهنگهای گوناگون، دارای ضرورت و اولویت است. در این بررسی پس از ترجمه مداخل ارتباطات میان فرهنگی در دائرهالمعارف بینالمللی ارتباطات به فارسی با دقت نظری بالا، آخرین الگوی ترمینولوژیک آن تبیین میشود. با روش اصطلاحشناسی انتقادی مشخص میشود، باوجود ادعای این شاخه از دانش مبتنی بر پذیرش تفاوتها، درروند جهانیشدن، یکسانسازی فرهنگی در راستای اهداف طبقه غالب در حال وقوع است. تحقیق حاضر با استفاده از نقد درونی و بیرونی، فهمی انتقادی از مطالعات ارتباطات میان فرهنگی به دست داده و بابیان نظریه ارتباطات میان فرهنگی قرآنی مبتنی بر اصطلاح تعارف بهنقد و نتیجهگیری پرداخته است.
فرهنگ,ارتباطات,ارتباطات میان فرهنگی,ترمینولوژی,الگوی تعارف
https://fpq.bou.ac.ir/article_69874.html
https://fpq.bou.ac.ir/article_69874_f599e77b7f54f2801ff9539866aa008c.pdf