TY - JOUR ID - 72478 TI - مبانی عقلی در تفسیر آیه شریفه «شهدالله» JO - فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش JA - FPQ LA - fa SN - AU - تفرجی شیرازی, زهرا AD - دانشگاه Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 14 IS - شماره 47- پاییز 1400 SP - 5 EP - 28 KW - عقل KW - واجب الوجود KW - شهادت KW - برهان صدیقین DO - 10.22081/fpq.2021.72478 N2 - اصولیین غالبا معتقدندکه عقل می‎تواند بدون کمک گرفتن از کلام دینی، امری را ادراک کند و آن را معادل کلام وحی و دین در نظر بگیرد. اما روشن است که قرآن و فلسفه دو نظام معرفتی متمایز از یکدیگر هستند. در فلسفه سخن از مفاهیمی کاملا عقلی چون واجب بالذات و.. به میان می‎آید. واجب الوجود بالذات، به معنی موجودی است که هستی او، ناشی از موجود دیگری نیست و از سوی ذاتِ خودِ او، وجود او و وجود همه جهات و صفات او برایش دارای ضرورت است. پس واجب الوجود از جمیع وجوه واجب و واحد است. براساس نتایجی که از این بحث گرفته می‎شود ثابت می‎شود بحث از واجب بالذات که بحثی فلسفی است(چون موضوع آن موجود بما هو موجود است و..)، به معنای بحث از خداست. همچنین از راه تطبیق «اوصاف منحصر در فرد الله» به اوصاف واجب بالذات، ثابت می‌شود تنها مصداق خدای فلسفه، الله ادیان است. پس از اطمینان از قابل مقایسه بودن الله و خدای فلسفه وسیر استدلال‎ها در این دو حوزه، می‎توانیم معادلی در فلسفه برای شهادت خداوند برالوهیت و وحدت خود در آیه شهدالله بیابیم. طبق مشهور، برهان صدیقین با این معنا در آیه تطبیق می‎نماید.در باب براهین اثبات خدا برهانی برتر است که با کمترین واسطه بتواند خدا را اثبات کند و آن برهانی که در اثبات واجب، حد وسطی غیراز خود واجب نداشته باشد، اشرف براهین است. تقریبا همه براهین صدیقین سعی کرده‎اند «بدون وساطت مخلوق» واجب تعالی را اثبات کنند، اما علامه طباطبایی توانسته است کاری کند که نه تنها هیچ مخلوقی واسطه اثبات خداوند نباشد، بلکه برای ارائه این برهان به هیچ نظریه‎ای هم نیاز نباشد، و تنها بدیهیات اولیه در آن استفاده شده‎اند. UR - https://fpq.bou.ac.ir/article_72478.html L1 - https://fpq.bou.ac.ir/article_72478_62aaf48a9ec397dbc6e12bf902cdc161.pdf ER -