بررسی تطبیقی علیّت در حکمت صدرایی و رئالیسم انتقادی

چکیده
اصل علیت به عنوان یک اصل کلی و بنیاد همۀ مباحث علمی خصوصاً مستند همه علومی که درباره احکام موضوعات حقیقی بحث می‌کنند، مورد توجه همه مکاتب فلسفی بوده است از این جهت مقاله پیش رو با عنوان "بررسی مقایسه­ای علیت از دیدگاه رئالیسم انتقادی و حکمت صدرایی" علیت را از دو دیدگاه حکمت متعالیه به عنوان میراث فلسفی فعال جهان اسلام و رئالیسم انتقادی به عنوان یکی از رویکردهای مطرح در فلسفه علم و فلسفه علوم اجتماعی مورد توجه قرار داده است. در این تحقیق تلاش شده با تمرکز بر مباحث طرفین دربارۀ علیت، دیدگاه آنها در این باب استخراج گردد و در نهایت مورد مقایسه قرار گیرد. نوشتار حاضر بر این عقیده است که نفی صدفه و پذیرش اصل علیت به مثابۀ قانون حاکم بر هستی، نقد دیدگاه هیومی و کانتی در باب علیت، نقطۀ اشتراک دو دیدگاهمی­باشد اما در اینکه آیا مفهوم «علیت» مفهومی فلسفی است یا ماهوی از یکدیگر جدامی­شوند.