2024-03-29T05:47:53Z
https://fpq.bou.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3602
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
منابع و مبانی الگوی مدیریت سیاسی امام خمینی(ره)
این نوشتار در پی بررسیاینسؤالاستکهالگویمدیریتسیاسیامامخمینی«ره» وابستهومنبعثازچهپارامترهاییبودهوهدفغاییآندرچهچیزیتجلیمی یابد؟درپاسخاینفرضیهارائهشدهکهالگویمدیریتسیاسیامامخمینی«ره» باتوجهبهمنابعومبانیازنوعمدیریتسیاسیمتعالیهمیباشد.دستاوردهایایننوشتارتحتلوایرهیافتهایحقیقیموردنظرکهعبارتنداز: منابع(قرآن - عقل - تجربهبشری - شهود) ومبانی (هستیشناسی - معرفتشناسی - انسانشناسی - جامعهشناختی) میباشد.
مدیریتمتعالیهامامخمینی«ره» منبعثازاینالگوهاوآیتمهاییمیباشدکهباتلفیقوتعاطیمتعادلگرایانهومنحصربهفرد،حوزةهرکدامازرهیافتهایجدیدرابهمنصةظهوروبروزرساندهکهثمرةآنوهدفغاییوولاییآنبهحکمتمتعالیهمتصلمیشودودراینراهازتمامظرفیتهایموجودبالقوهوبالافعلنهفتهدرچارچوبهایفوقبرایپیشبرداهدافحقیقیخودکهتحتلوایمنابعومبانیفوقالذکرمیباشداستفادهکردهوالگویمدیریتینوینیرابهعرصةسیاسی،اجتماعی،اقتصادیوفرهنگیبهدنیاعرضهکرد. ایشانبرایرسیدنبهاینهدفوالاوارزشمندنظامیرامبتنیبردوآیتمکارآمدوروزآمدکهدرعرصةسیاسیواقتصادیوفرهنگیتمامزیرساختهای یکمدیریتمدرنهمراهباسنتگراییراباخودجمعکردهاستتحتلواییجمهوریاسلامیبعنواننمونهبهجهانعرضهکرد.
کلید واژه ها: الگویمدیریت
سیاست
امامخمینی«ره»
منابعومبانی
2012
03
20
1
24
https://fpq.bou.ac.ir/article_22176_068de9dced6952c4984307d1b26fe51c.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
مقایسه سیستم روحانیت بعد از مشروطه بابعد از انقلاب اسلامی ایران
چکیده
روحانیت به عنوان یکی از زیر سیستمهای(sab system) اجتماعی ایران در تعامل با محیط خارجی علاوه بر تاثیرگذاری از آن متاثر نیز میباشد. در این میان حرکت سیاسی- اجتماعی مشروطه و انقلاب اسلامی و نقش تاثیرگذار روحانیت در آن دو، پرسش از نتایج آن بر ساختار و کارکردهای روحانیت را در ذهن میپروراند؛ سوالی که پاسخ به آن بهرههای فراوانی را در پیش بینی تحولات آتی روابط روحانیت و نظام سیاسی در اختیار محققین جامعه شناسی سیاسی قرار میدهد. روحانیت با شکست مشروطه تلاش نمود تا به ساختار پراکنده خویش وحدت بخشد و با انتقال مرجعیت به ایران خود را به مرکز تحولات نزدیکتر نماید. از نظر کارکردی نیز شاهد تقلیل در کارکردهای روحانیت هستیم. در حالی که با وقوع انقلاب اسلامی ساختار اقتداری و سازمانی روحانیت دچار تحول عظیمی شده و کارکردهایش گستردهتر گردیده است.
کلید واژه: روحانیت
مشروطه
انقلاب اسلامی
ساختار و کارکرد
2012
03
20
1
25
https://fpq.bou.ac.ir/article_22177_e503c94e7a9fc646717d892e8e738c96.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
جایگاه فقه المصلحه در فقه سیاسی امام خمینی(ره)
چکیده
تداوم حرکت فقه در مسیر جوامعی که در طول تاریخ همواره تغییر و تحول یافته اند، مسئله ای است که از دیرباز ذهن اندیشمندان اسلامی را به خود مشغول داشته است. خصوصا اگر یک مکتب فقهی ادعای ورود در عرصه مسائل اجتماعی و سیاسی را داشته باشد و به تعبیر دیگر خواهان مدیریت جامعه در سطح کلان آن باشد. بالطبع چنین نظام فقهی می بایست از انعطاف پذیری بالایی برخوردار باشد تا بتواند پاسخ گوی تغییرات و نیاز های روزمره جامعه خویش باشد. و در عین حال از اصول بنیادینش عقب نشینی نکرده و از مسیرش منحرف نگردد. این امر نیازمند امکانات درون فقهی است که بتواند فروع را در شرایط لازم بر اساس اصول تغییر دهد تا فقه بتواند جامعه را در سطح کلان آن مدیریت کند. ادعای این مقاله آن است که نظام فقهی حضرت امام(ره) از چنین توانایی و امکانی برخوردار است و یکی از این امکانات، فقه المصلحة است که در فقه سیاسی امام خمینی(ره) از جایگاه ویژه ای برخوردار است و پژوهش حاضر بر آن است تا اثبات نماید که فقه المصلحة نه تنها مولود تنگناهای سیاسی پس از انقلاب نیست بلکه از ریشه دارترین مباحث در فقه سیاسی امام(ره) است که رد پای آن را می توان در آثار اولیه ایشان نیز به وضوح یافت.
واژه های کلیدی: انعطاف پذیری فقه سیاسی
مصلحت
فقه سیاسی امام خمینی
2012
03
20
1
15
https://fpq.bou.ac.ir/article_22178_6030065c62a1a461414c4803010a37dd.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
تشکیک صدرایی در صفات اخلاقی
چکیده
فلسفه صدرایی یا حکمت متعالیه با مبنا قرار دادن عقل در کنار نقل و نقل در کنار عقل می تواند در تبیین مسایل مختلف اسلامی ورود پیدا کند و پایه های نظری و کاربردی علوم تجربی و علوم دیگر را استحکام بخشد.
نظریه ی وحدت تشکیکی وجود، که به اختصار به «تشکیک وجود» معروف شده، یکی از بحث های مهم و در عین حال دشوار حکمت متعالیه به شمار می آید می تواند مبنای تحول بسیاری از نظریات در علوم را رقم بزند. میتوان اصل تشکیک را که یکی از اصول مهم فلسفه صدرایی بشمار می آید ، به علم اخلاق خواهیم برد و صفات اخلاقی را با این نگرش صدرایی بازخوانی خواهیم کرد.
با این فرض ، همانطورکهبااثبات «جسمانیةالحدوثوروحانیةالبقاء»بودنروحونیز «حرکتجوهرى»درحکمتمتعالیهصدرایىبسیارىازمسائلفلسفهنظرىدگرگونشده،بسیارىازمسائلاخلاقىنیزدگرگون خواهند شد . مقامات وجودی نفس تاثیر پذیری مستقیمی از صفات رذیله و یا صفات حسنه اخلاقی دارند ، نفس برای ارتقاء رتبه به مقامات و درجات بالاتر و در مسیر استکمالی - اشتدادی ، از صفات اخلاقی کسب فیض فیض می کند و حرکت جوهری نفس در رتبه بالاتر از نباتی به کسب مقامات وجودی – اخلاقی وابستگی آشکاری دارد . در این حرکت استکمالی – اشتدادی ، صفات اخلاقی به مثابه وجودهای تشکیک پذیری هستند که رتبه ی نفس را تعین می بخشند.
کلید واژه ها: نشکیک
صفات اخلاقی
تشکیک وجودی
تشکیک در صفات اخلاقی
2012
03
20
1
35
https://fpq.bou.ac.ir/article_22179_48161e8735cd6b7cf74ef1e4bf5cdbe0.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
ضرورت حکومت دینی از منظر آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی
چکیده
حکومت دینی به عنوان مدلی برای اداره امور جامعه انسانی برای نیل به سعادت واقعی از دیر باز مورد بحث ها و چالش های جدی قرار گرفته است. مخالفان جدی این نظریه سکولارها هستند که معتقد به جدایی دین از سیاست بوده و به دلایل مختلف تشکیل حکومتی بر مبنای دین را انکار می کنند.اما اندیشمندان مسلمان به لحاظ مبانی متقن و منطقی این نوع حکومت،همواره در طول تاریخ به دفاع از آن پرداخته اند.باور ما این است که بهترین نوع حکومت، حکومتی است که بر مبنای دین اسلام تشکیل شده باشد چرا که در حکومت دینی کاملترین قانون یعنی دین اسلام اجرا و به وسیله کاملترین انسانها یعنی معصومین اداره می شود و هدف والای آن رساندن قافله بشریت به جایگاه اصلی خود یعنی خلیفه اللهی است. بنابراین چنین حکومتی به عنوان بهترین مدل حکومت قابل دفاع می باشد. با توجه به احکام این قانون (دین اسلام) ،روشن می شود که اجرای کامل و دقیق آنها بدون تشکیل حکومت امکان پذیر نمی باشد. بنابراین ضرورت حکومت دینی به عنوان پشتوانه اجرای کاملترین قانون اثبات می شود. این نوشتار کوششی است در جهت اثبات ضرورت حکومت دینی از دیدگاه دو اندیشمند اسلامی، آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی(حفظهما علیه )که پس از تبیین مقدمات بحث با ادله عقلی و نقلی به هدف مورد نظر خواهیم رسید.
کلید واژه ها: ضرورت حکومت
مدنی بالطبع
دین
حکومت دینی
جوادی آملی
مصباح یزدی
2012
03
20
1
26
https://fpq.bou.ac.ir/article_22180_132e16dfdbb143cc35c0bb2ccc793165.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
کاشفیت علم نسبت به موجودات عینی
چکیده
مسأله شناخت و ارزیابی اعتبار آن، یکی از مباحث اساسی معرفتشناسی است و سرآغاز همه علوم میباشد. شناخت هستی و احوالات آن، فرع بر اعتقاد به امکان شناخت و صحت عملکرد ذهن و واقعنمایی یافتههای آن میباشد. فلاسفه اسلامی معتقدند که وقتی انسان به اشیای خارجی علم پیدا میکند، ماهیّتی عین همان ماهیّت خارجی در ذهن موجود میشود و فرق این دو ماهیّت به این است که یکی به وجود ذهنی موجود شده است و دیگری به وجود خارجی موجود بوده است که وجود صورتهای اشیاء خارجی در ذهن را «وجود ذهنی» اشیاء میگویند.
فلاسفه حکمت متعالیه نیز درباره حقیقت علم و آگاهی نسبت به اشیاء خارجی، به بحث و گفتگو پرداختهاند. عدهای گفتهاند که نسبت علم به موجودات عینی، همان حصول ماهیت شیء خارجی در ذهن است؛ صورت ذهنی ما، ظهور ماهیت و ذات شیء خارجی است. البته در مقابل این دیدگاه، اقوال دیگری مثل قول به شبح و اضافه نیز وجود دارد.
ملاصدرا به اصالت وجود و اعتباریت ماهیت قائل است و طبق این دیدگاه، حقیقت انطباق به این همانی و وحدت تشکیکیِ عینیِ وجودِ برترِ ماهیت و وجود خاص آن بازمیگردد. در اصطلاح، سلسله تشکیکی وجود، هر مرتبه کاملتری بر مرتبه ناقصتر، منطبق است؛ یعنی نحوه وجود کامل است که انطباق بر ناقص را ایجاب میکند.
به نظر حکماى اسلامى مسئله حکایتگرى و انکشاف علم نسبت به معلوم و تطابق میان آندو متکى بر اتحاد ذاتى و ماهوى است؛زیرا بىشک وجود خارجى با وجود ذهنى مغایرت دارد و هیچکس نمىگوید در هنگام علم موجود خارجى به ذهن منتقل و نزد او حاضر مىگردد. بلکه بىگمان وجودى دیگر و مستقل است.حکماى اسلامى از طریق اتحاد ماهوى میان وجود ذهنى و وجود خارجى فاصله میان ذهن و خارج را برداشته و کاشفیت و حکایتگرى و انطباق را حلّ کردهاند.
واژگان کلیدی: علم
وجود ذهنی
کاشفیت
تطابق
خارج
2012
03
20
1
21
https://fpq.bou.ac.ir/article_22181_ad0733fbcdd9f73020f9f9171c2206da.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
معتزله و روابط آن با خلافت عباسی در عهده اول (132-232ﻫ)
چکیده
فرقه معتزله یکی از مهمترین مذاهب کلامی اسلام بود این فرقه در متن پر غوغای تحولات نیمه دوم قرن اول هجری، توسط واصل بن عطا بنیانگذار آن در بصره بوجود آمد و رشد کرد این فرقه نقش مهمی در تحولات علمی، فقهی، سیاسی و کلامی و ... داشته است با توجه به این که در اواخر دوره اموی ظهور کرد چون در این موقع بنی امیه سرگرم خلافت بودند لذا مانع تبلیغاتشان نشدند اما همین که عباسیان روی کار آمدند و سیل آراء و نظرات بیگانگان در عالم اسلامی سرازیر، و شرک و الحاد، کفر و زندقه شایع شد گروهی باید به مقابله با آنها می پرداخت که عقل را حجت دانسته و به روش استدلال عقلی آگاه باشند لذا دستگاه خلافت عباسی برای حفظموقعیت سیاسی خود چاره را در این منحصر دید که از معتزله حمایت کند زیرا آنها قدرت جدلی بسیار قوی داشتند و برای مخالفان مذهب اسلام حربه ای قوی بودند آنها نیز این رسالت را بر دوش گرفتند و به خوبی از عقاید اسلامی دفاع کرده و شبهات مخالفان را پاسخ دادند و گروه بسیاری را به آیین اسلام رهنمون کردند این نوشتار سعی دارد فرقه معتزله و روابط آن با خلافت عباسی در عهد اول ( 132 ـ 232 هـ ) را مورد بررسی قرار دهد.
واژه های کلیدی: معتزله
عقل گرایی
رابطه
خلافت عباسی
عهد اول
2012
03
20
1
17
https://fpq.bou.ac.ir/article_22182_658c9ad0d7996876592527175f1dd752.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
ساز و کار دینی کردن علـوم
چکیـدهعلم دینی، ترکیب و تلفیقی است که هویت هر یک از عناصر آن باقی است و هدف آن، ازیک سو، اثر بخشی دین در ساختار و محتوای علم است و از سوی دیگر، جهتدهی بهاهداف علوم مورد نظر است. حاصل این ترکیب، تشکیل حقیقتی جدید است که هویتعلمی خود را محفوظ داشته و در مقام داوری تن به آزمون تجربه میدهد و از سویی،دارای زیرساختهای دینی و محتوایی همساز با دین است. این دیدگاه با اندیشههایمابعد اثباتگرا سازگار است و در هویت ابطال گزارهها و قوانین علمی، پیشفرضهایدین آن آسیب نخواهد دید.پس از فهم امکان تحقق علم دینی، باید الگو و ساز و کاری برای تحقق این هویت جدیدارائه کرد. صرف پالایش و پیرایش علوم از ملزومات سکولار و یا عرضه علوم بر کتاب وسنت و توهم سرهسازی و یا حتی استخراج علوم با روش وحیانی، ادعای امکان علم دینیرا محقق نمیکند. ما بر این باوریم که علم دینی، هویتی تولیدی است و مراحل شکلگیریآن پس از دینشناسی، فرضیهسازی، به وادی تأیید یا ابطال تجربی قدم مینهد و دینبه عنوان منبع الهام در فرضیهها و نیز زیرساختها و پیشفرضها، هویتی جدید را شکلمیدهد و در این فرایند جهتبخشی کاربردی و ارائه الگوهای علم مطابق با نیاز و اهدافدیندارن بوده و سبب توسعه هر چه بیشتر علوم است.
واژههای کلیدی: علم
علمی
دین
علم دینی
عینیت
نظریه
فرضیه
2012
03
20
9
26
https://fpq.bou.ac.ir/article_22255_e76e192d5f201931d6559bec641299b2.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
دیدگاه مکتب تفک ّ یک در تجر ّ د یا مادیت نفس
چکیـده
تجرد نفس که از مسائل مسلم نزد فلاسفه اسلامی میباشد، از سوی مکتب تفکیک به
چالش کشیده شده است و بر اثبات مدعای خود ادله عقلی و نقلی ارائه نموده و با استناد
به آنها تجرد نفس را مخدوش نمودهاند. نگارنده در پژوهش حاضر، ادله اهل تفکیک را
در جهت مادیت نفس آورده است؛ اما به نظر میرسد که با توجه به برخی ادله و روایات،
این مسئله، جای تأمل، دقت و باریکبینی بیشتری دارد.
واژههای کلیدی: مکتب تفکیک
نفس
تجرد
مادیت
2012
03
20
27
46
https://fpq.bou.ac.ir/article_22256_e585454e400ea822b44896626fbca996.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
براهین اثبات وجود خدا در کلام امام هشتمین
چکیـده
عصر امام رضا دوران تشتت آراء و شکلگیری نحلههای مختلف فکری و عقیدتی
است. تعاملات وسیع عباسیان با سایر دول، ترجمه متون علمی یونان و فضای نسبتاً باز
سیاسی، زمینۀ آشنایی مسلمانان با افکار گوناگون را فراهم نموده است. در این میان،
جلسات بحث پیرامون مسائل عقیدتی، اهمیتی خاص دراد؛ بنابراین، امام رضا با حضور
در مجالس، به احتجاج با سران دیگر ادیان و رهبران مکاتب پرداخته و از این راه به بیان
معارف ناب اسلام میپردازد. تبیین استدلالهای متعدد در زمینه اثبات وجود حضرت حق،
از مهمترین مناظرههای امام رضا –علیه السلام- است که این مقاله به آن اختصاص
یافته است. همچنین راه فطرت، معقولیت، برهان نظم، حدوث و حرکت از دیدگاه ایشان
بررسی شده است.
واژههای کلیدی: فطرت
حدوث
حرکت
نظم
2012
03
20
47
68
https://fpq.bou.ac.ir/article_22257_110981424f65965e48c8b5f99d798957.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
وضعیت علمی قم درعصرصفویه
چکیـدهبا ظهور دولت صفویه و گسترش آیین شیعه در ایران، شرایط مناسبی برای فعالیتشیعیان پدید آمد. شهر قم نیز به خاطر سابقهای دیرین که در حمایت از تشیع داشت واینکه اهالی این شهر از زمان قدیم به پیروی از اهل بیت پیامبر(ص) مشهور بودند، در اینزمان موقعیتی ممتاز یافت. تلاش علمای نامدار و توجه ویژه بزرگان دولت صفوی برایگسترش علم و دانش در این شهر باعث رشد و شکوفایی محیط علمی قم شد.
واژههای کلیدی: قم
دوران حکومت صفویان
مدارس علمیه
عالمان
2012
03
20
69
78
https://fpq.bou.ac.ir/article_22258_a88fd4584518c932bf56bb2117965d6e.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
عصر محنت
چکیـدهعصر محنت قرآن که در نیمه نخست قرن سوم هجری روی داد، اگر چه از لحاظ زمانیً کوتاه بود؛ ولی اجرای آن کاملا برای حکومت وقت دارای اهمیت بسیاری بود و در طولحکومت سه تن از خلفای عباسی تا سال 232ه. ق ادامه یافت.مأمون بنا به دلایل عمدتاً سیاسی به معتزله گرایش یافت و با پذیرفتن عقیده حدوثقرآن، دورهای در تاریخ اسلام آغاز شد که به عصر محنت قرآن معروف شده است. ویدر سال 218ه. ق طی نامهای دستور امتحان قشری را صادر نمود که پایگاه خاصی درجامعه داشتند و از قدرت و نفوذ بسیاری در میان مردم برخوردار بودند. به دنبال آن،دستگاهی برای تفتیش عقاید مخالفان رسمی حکومت به وجود آمد. در این دوره، معتزلهبا حمایت دستگاه خلافت به قدرت چشمگیری دست یافتند و بر آن شدند که عقایدشانرا به دیگران تحمیل نمایند.
واژههای کلیدی: عصر
محنت
مأمون
معتزله
اهل حدیث
فقها
2012
03
20
79
90
https://fpq.bou.ac.ir/article_22259_0199d0f64c3227f303e68fff8f6c4337.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
اسکولاستیک
چکیـدهاسکولاستیک، مدارسی بودند که از دل کلیسای مسیحی بیرون آمدند تا در راستایخواستههای آن گام بردارد. از آنجا که قرون وسطای غرب، دوران تسلط بیچون و چرایکلیساست؛ پس اداره امور مختلف نیز با کلیسا بود. راهاندازی این مدارس نیز با اهدافیمشخص برای کلیسا صورت گرفت. مدارس اسکولاستیک که به مکتب خاصی تبدیل شد،از آن جهت مهم است که به مرور در مسیری غیر از آنچه کلیسا انتظار داشت، قرار گرفتو در واقع، شاید بتوان گفت، در کنار دیگر عوامل (جنگهای صلیبی، برخورد با تمدناسلام و غیره) به نوعی باعث روشنگری شد و در رنسانس مؤثر افتاد. در این مقاله، عللپیدایی و برخی ویژگیهای اسکولاستیک و نیز نام چند تن از اندیشمندان این مکتب و درنهایت، انحطاط فلسفه مدرسی (اسکولاستیک) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
واژههای کلیدی: قرون وسطی
کلیسا
تفتیش عقاید
اسکولاستیک
فلسفه مدرسی
2012
03
20
91
107
https://fpq.bou.ac.ir/article_22260_58a5ef04c12bc688791ade643dbc317d.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
حقوق بشر از دیدگاه اسلام
چکیـدهآنچه در این مقاله به آن اشاره شده، نگاهی کلی به بحث حقوق بشر از دیدگاه اسلام استو اینکه اسلام تا چه اندازه به این مسئله مهم توجه نموده است. ابتدا به این نکته اشارهشده که مبنای حق و همه احکام دیگر از دیدگاه اسلام، رسیدن به قرب و وصول به بحربیکران الهی است که به مقدمهای نیاز دارد و آن اینکه انسان ابتدا به قله کمال انسانیصعود نماید. پس از آن، مصادیق حقوق بشر بررسی میشود که از جمله آنها میتوان بهحق حیات، حق آزادی و حق عدالتطلبی اشاره نمود و بعد به منابع حقوق اسلامی اشارهمیشود که قرآن، سنت، اجماع و عقل است. سپس با توجه به مبانی و منابعی که برایحقوق بشر در اسلام بیان شده، دیدگاه کلی اسلام را در مورد حقوق بشر بیان میشود کهبرای رنگ پوست، نژاد، ملیت و حتی زن و مرد بودن تفاوتی قائل نمیشود و همه انسانهارا در گوهر انسانیت و فضیلت یکسان میداند و در پایان مقاله نیز به مزایای حقوق بشرکه شامل: برهانپذیری، برخورداری از ضمانت اجرا، سازگاری و هماهنگی و تناسب ودوام (ابزار سنجش) پرداخته شده است.
واژههای کلیدی: حقوق
بشر
اسلام
2012
03
20
108
124
https://fpq.bou.ac.ir/article_22261_176a6b2e2143923da518e9017006b10f.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
خانواده در غرب و مقایسه آن با اسلام
چکیـدهخانواده طبیعی سالم عبارت از یک زن ومرد ازدواج کرده است که با فرزندان خود با همزندگی میکنند و به عنوان واحد شالودهای در حیات اجتماع است که در آن مناسباتجسمی، روانی، اقتصادی، اخلاقی و غیره، به هم گره میخورد. به این دلیل که خانواده بینوالدین وفرزندان وبین نسلها پیوند برقرار میکند، اهمیت به سزایی در زندگی اجتماعبشری دارد.خانواده، واحدی اجتماعی با ابعاد گوناگون است که به دلیل اهمیت و جایگاه ویژهاش ازقدیم مورد توجه بوده است.از یک سو، ارتباط و کنش متقابل خانواده با اجزا و نهادهای دیگر جامعه که موجب پویاییو پیشرفت آن میشود و از سوی دیگر، دگرگونی و تغییر آن در طول اعصار و قرونمتمادی، ما را بر آن داشته که به مطالعه این واحد اجتماعی در غرب بپردازیم. پیشفرضما این است که خانواده در غرب فرو پاشیده است و پایههای آن متزلزل شده است.
واژههای کلیدی: خانواده
غرب
اسلام
2012
03
20
125
136
https://fpq.bou.ac.ir/article_22262_fbbeacc0616034e3ecc00d4726773ca4.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
رابطه دین و توسعه با تأکید بر آموزههای دینی
چکیـدهبحث توسعه که گستردگی و اهمیت قابل ملاحظهای دارد، در دهههای اخیر مورد توجهاندیشمندان حوزههای مختلف قرار گرفته است. توجه صاحبنظران رشتههای مختلفبه موضوع توسعه، زمینه مطالعات و پژوهشهای متفاوت و متناسب با این رشته را برایرسیدن به توسعه و تفسیری از رشته خود با شرایط زمان واداشته است.در این مقاله قصد داریم با ارائه تعاریفی از توسعه و دین، زمینههای ارتباط این دو بحث ونقش آموزههای دینی بر اصل توسعه را بررسی نماییم و با بیان این دیدگاه که دین اسلامکوشش دارد که حیات آدمیان را تدبیر کند و از طرفی دیگر، در دنیای جدید، پدیدههایمتنوعی ظهور کرده و میکند که هر کدام به سهم خود بر نحوه زیست و زندگی انسانهاتأثیر میگذارد؛ بنابراین، در این وضعیت برای یک جامعه دینی، مهمترین پرسش ایناست که نسبت دین او با دنیای جدید چیست؟مکتب اسلام بر توسعه جهانی تأکید دارد که به دست همه و برای همه باشد و تنها راهرسیدن به این توسعه، انقلابی همگانی است که در سایه نیاز، در سطح جهانی تحققمییابد و به تحولی فراگیر و رشد و تکامل معنوی و عقلی میانجامد که ریشه رشد مادیبه صورت پایدار، همراه با تعامل و تعادل کامل و بدون ضرر رساندن به دیگران ـ نه تنهاانسانها، حتی به طبیعت پیرامون است. آموزههای اسلام و دیگر ادیان الهی در مواردمتعدد بر ابعاد توسعه جهانی و همگانی تأکید داشته و داعیهدار این نکته است که منجیآخر نیز به مرز و محدوده جغرافیایی محدود نیست و مسئولیت برپایی نظام الهی را درسطوح جهانی بر عهده دارد.
واژههای کلیدی: توسعه
دین
اسلام
آموزههای دینی
2012
03
20
137
160
https://fpq.bou.ac.ir/article_22263_47a1892d749946166dfc2b339302085f.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
راهکارهای فردوسی در مواجهه با آسیبهای زمانه
چکیـده
نگاه به هویت ایرانی و اسلامی، دغدغههای بسیاری از اندیشمندان ملت بزرگ این سرزمین
میباشد. در این میان، حکیم بزرگ سخندان، ابوالقاسم فردوسی، اندیشمندی است که
پرچمدار تفکر ایرانی و اسلامی است؛ به عبارت دیگر، حلقه پیوند اندیشه ایران باستان و
ایران اسلامی به شمار میآید. وی در تلاش است که با شناخت مشکلات موجود در ایران
عصر خویش و با استفاده از تاریخ ایران گذشته و اعتقادهای اسلامی، راهحلهایی را ارائه
دهد. عناوینی مانند خردگرایی، رهبری، امنیت، عدالت و غیره از مواردی است که در این
نوشته از نگاه فردوسی به آن پرداخته میشود. در این مقاله، علاوه بر بیان دغدغه فردوسی
از مسائل مهم جامعه با استفاده از الگوی دو به دو به راههای خروج از آنها اشاره میشود.
واژههای کلیدی: فردوسی
خرد
رهبری
امنیت
دادخواهی
2012
03
20
161
176
https://fpq.bou.ac.ir/article_22264_88208a7dc478641516cdee7e52066bee.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
بررسی و نقد کتاب انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، اثر اسپوزیتو
در این نوشتار تلاش میشود که کتاب انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن، اثر اسپوزیتوو ترجمه آقای شانهچی مورد بررسی و نقد قرار گیرد.بیگمان انقلاب ایران که گاه از آن به عنوان آخرین انقلاب قرن بیستم و حتی واپسینانقلاب به مفهوم مصطلح و کلاسیک آن یاد میشود، رویدادی شگرف و واقعهای تاریخی وبلکه تاریخساز در سلسله رخدادها و تحولات سیاسی و اجتماعی عصر ما محسوب میشود.رویدادی که نه تنها در ایران به سرنگونی نظام سلطنتی چند هزار ساله انجامید و سرمنشأ تاریخ و تحولاتی تازه شد؛ بلکه در خارج از مرزهای این سرزمین نیز باعث بازتابهاو آثار متعدد و متنوعی شد.مؤلف در مقدمه کتاب، از ابراز شگفتی همگان از نحوه وقوع انقلاب ایران و تلاشهایصورت گرفته برای درک وضعیت پیچیده آن سخن میگوید و بیان میدارد که این تلاشهامعمولاً به سادهسازی این واقعیت پیچیده منجر شده است.سه مکتب اصلی اندیشه برای درک و تبیین انقلاب ایران، توسط مؤلف تصویر شده کهعبارت است از:.1نفوذ و قدرت رهبران مذهبی (م ّ لاها)؛.2ناسیونالیسم ایرانی؛.3جنگ نخبگان
بررسی و نقد کتاب انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن
اثر اسپوزیتو
2012
03
20
177
186
https://fpq.bou.ac.ir/article_22265_e13a67f17980d0630b9e04beb3c17623.pdf
فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش
1391
5
شمار 11 - بهار 91
گزارشی ازکتاب«چهل حدیث»حضرت امام خمینی
قـدمــه
اربعین یا چهل حدیثنویسی، سنّتی است که از قدیم میان علماء رایج بوده و عنوان کتابهایی
است که چهل حدیث یا چهل باب در حدیث میباشند و ظاهراً تألیف آنها از قرن 4قمری بر
اساس اعتقاد به حدیث معروف پیامبر(ص) شروع شده است که فرمود:هر کس از امت من 40حدیث که به کار دین او میآید، حفظ کند، روز قیامتخداوند او را عالم محشور میگرداند (محمدی ری شهری، ،1381ص.)243علمای بسیاری به این امر اهتمام ورزیدهاند؛ اما کتاب چهل حدیث حضرت امام خمینی(ره)یکی از گرانبهاترین کتبی است که در این زمینه تألیف شده و با توجه به مقام شامخعلمی نویسندة آن، نکات ارزندهای به خواننده منتقل میشود
گزارشی ازکتاب«چهل حدیث»حضرت امام خمینی
2012
03
20
187
192
https://fpq.bou.ac.ir/article_22266_31025456cd464c4890ff330723d8f657.pdf