رابطۀ دو سویه معرفت با حب و بغض از منظر علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی(ره)

نوع مقاله : فلسفی کلامی

نویسنده

دانشگاه

10.22081/fpq.2018.69827

چکیده

رابطۀ معرفت با حب و بغض را می‌توان از مباحث مهم معرفت‌شناسی برشمرد، زیرا بررسی ارتباط معرفت با هر حوزۀ دیگری بحثی معرفت‌شناسانه است. در این زمینه پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. گرچه ریشه این بحث‌ها در آثار حکمای اسلامی وجود دارد. علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی(ره) دو حکیم الهی معاصر هستند که چکیدۀ حکمت متعالیه اسلامی‌اند. در اینجا از نظرات‌شان به صورت هم پوشانی استفاده شده است.اساسی‌ترین وجه تمایز این بحث با هرمنوتیک فلسفی این است که هرمنوتیک فلسفی ریشه در نسبی‌گرایی معرفت‌شناختی دارد ولی بحث ما مبتنی بر امکان فهم واقع (ورای شرایط ذهنی) می‌باشد. در این نوشتار به تحلیل رابطه دو سویه معرفت با حب و بغض از منظر علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی(ره) پرداخته شده است و چنین نتیجه شده که برخی از عوامل مهم تأثیرگذار معرفتی بر حب و بغض عبارتند از: سطح ادراکی‌ای که انسان در آن قرار دارد، صیانت از فطرت یا احتجاب فطرت، میزان توجه و... و بعضی از عوامل مهم تأثیرگذار حب و بغضی بر معرفت عبارتند از: تأثیر حب و بغض بر سعه وجودی، بر قلب و فطرت، و بر شاکلۀ شخصیتی انسان و انعکاس آن در معرفت، امتزاج روحی ناشی از حبّ شدید و تأثیر آن در تقارب معرفت‌ها و... .

کلیدواژه‌ها