ساز و کار دینی کردن علـوم

نوع مقاله : فلسفی کلامی

چکیده

چکیـده
علم دینی، ترکیب و تلفیقی است که هویت هر یک از عناصر آن باقی است و هدف آن، از
یک سو، اثر بخشی دین در ساختار و محتوای علم است و از سوی دیگر، جهتدهی به
اهداف علوم مورد نظر است. حاصل این ترکیب، تشکیل حقیقتی جدید است که هویت
علمی خود را محفوظ داشته و در مقام داوری تن به آزمون تجربه میدهد و از سویی،
دارای زیرساختهای دینی و محتوایی همساز با دین است. این دیدگاه با اندیشههای
مابعد اثباتگرا سازگار است و در هویت ابطال گزارهها و قوانین علمی، پیشفرضهای
دین آن آسیب نخواهد دید.
پس از فهم امکان تحقق علم دینی، باید الگو و ساز و کاری برای تحقق این هویت جدید
ارائه کرد. صرف پالایش و پیرایش علوم از ملزومات سکولار و یا عرضه علوم بر کتاب و
سنت و توهم سرهسازی و یا حتی استخراج علوم با روش وحیانی، ادعای امکان علم دینی
را محقق نمیکند. ما بر این باوریم که علم دینی، هویتی تولیدی است و مراحل شکلگیری
آن پس از دینشناسی، فرضیهسازی، به وادی تأیید یا ابطال تجربی قدم مینهد و دین
به عنوان منبع الهام در فرضیهها و نیز زیرساختها و پیشفرضها، هویتی جدید را شکل
میدهد و در این فرایند جهتبخشی کاربردی و ارائه الگوهای علم مطابق با نیاز و اهداف
دیندارن بوده و سبب توسعه هر چه بیشتر علوم است.

کلیدواژه‌ها