چکیـده عصر محنت قرآن که در نیمه نخست قرن سوم هجری روی داد، اگر چه از لحاظ زمانی ً کوتاه بود؛ ولی اجرای آن کاملا برای حکومت وقت دارای اهمیت بسیاری بود و در طول حکومت سه تن از خلفای عباسی تا سال 232ه. ق ادامه یافت. مأمون بنا به دلایل عمدتاً سیاسی به معتزله گرایش یافت و با پذیرفتن عقیده حدوث قرآن، دورهای در تاریخ اسلام آغاز شد که به عصر محنت قرآن معروف شده است. وی در سال 218ه. ق طی نامهای دستور امتحان قشری را صادر نمود که پایگاه خاصی در جامعه داشتند و از قدرت و نفوذ بسیاری در میان مردم برخوردار بودند. به دنبال آن، دستگاهی برای تفتیش عقاید مخالفان رسمی حکومت به وجود آمد. در این دوره، معتزله با حمایت دستگاه خلافت به قدرت چشمگیری دست یافتند و بر آن شدند که عقایدشان را به دیگران تحمیل نمایند.
)