یکی از اساسی‌ترین مسائل جمهوری اسلامی ایران، حفظ امنیت و ارتقای محیط امنیتی کشور با استفاده از فرصت‌ها و مهار تهدیدات می‌باشد. خاورمیانه، منطقه مهمی است که دارای اهمیت استراتژیک و ژئوپلتیک خاصی بوده و امنیت و ثبات در آن، ارتباط مستقیمی با امنیت ملی جمهوری اسلامی داشته و لذا شناخت تحولات منطقه، گام مهم و مؤثری در حفظ امنیت کشور می‌باشد. تحولات جدیدی که در این منطقه رخ داده است، باعث تغییر در ساختار قدرت در منطقه شده و تهدیدات و فرصت‌هایی را برای محیط امنیتی ایران، به وجود آورده و امکان ایفای نقش ایران در شکل‌دهی به محیط منطقه‌ای جدید را افزایش داده است. در مقاله حاضر، با توجه به نقش قدرت‌های فرامنطقه‌ای در تحولات اخیر خاورمیانه، سعی شده است تا با نگاهی به مهمترین این تحولات- از فروپاشی شوروی و حوادث پس از یازده سپتامبر از جمله حمله به افغانستان و عراق و طرح خاومیانه بزرگ تا انقلاب‌های عربی- تهدیدات به وجود آمده برای محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران، بررسی گردد.
)