نقش عقل در تحصیل سعادت از منظر علامه طباطبایی

نوع مقاله : فلسفی کلامی

نویسنده

دانشگاه

10.22081/fpq.2019.69860

چکیده

میل به سعادت، از اساسی ترین ویژگی‌های فطری انسان است و هر فردی متناسب با تصوری که از سعادت دارد، به دنبال تحقق مصداق آن برای خویش است. در دیدگاه اسلام، سعادت پیوند عمیقی با عقلانیت دارد. سعادت در نظر علامه طباطبایی و شاگردان ایشان «عبودیت و لقاءالله» و عقلانیت در نزد ایشان، «هماهنگی با فطرت» است. عقلانیت دارای دو بعد عملی و نظری و مؤلفه‌هایی چون: فطرت سالم، خدا محوری، واقع‌نمایی و واقع‌گرایی است. در نگاه علامه و شاگردان تکامل انسان با نفس شناسی وی در تعامل است و مسیر سعادت انسان همان استکمال نفس اوست. هدف نهایی بعد عملی انسان؛ رسیدن به مقام عبودیت و هدف نهایی بعد نظری؛ اتصال با عقل فعال و رسیدن به لقاءالله است. در نزد ایشان سعادت با عقل مستفاد که کامل ترین مرحله عقل است، حاصل می‌شود. ایشان کارکرد درست مؤلفه‌های عقل را درصورت فطرت سالم، همراهی با وحی می‌دانند؛ که مسیر اتصال به عقل فعال را هموار می‌سازد و انسان را به مرحله عبودیت می‌رساند؛ نتایج حاصل از آن: جهان بینی صحیح، برنامه زندگی مناسب، ایمان مبتنی بر تعقل، کشف حقایق هستی، تشخیص حق از باطل، استقامت بر حق، مهار امیال و آینده سازی را در بردارد.

کلیدواژه‌ها