گونه‌شناسی دیدگاه مورخان شیعی درباره رویدادهای عصر خلیفه دوم (مطالعه موردی: یعقوبی، عمادالدین طبری)

نوع مقاله : تاریخی اسلامی

نویسنده

دانشگاه باقرالعلوم(ع)

10.22081/fpq.2024.77031

چکیده

رویدادها و سیاست‌های برجسته و خاصی همچون امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مختلف، در عصر خلیفه دوم (13-23 هجری) صورت پذیرفت که در منابع تاریخی اهل سنت انعکاس گسترده‌ای داشته و گزارش‌های این دسته از منابع، دارای وحدت رویه‌ نسبی هستند؛ ولی در منابع تاریخی شیعی وحدت رویه فوق محل تأمل است. سؤالی که در این زمینه وجود دارد این است که دیدگاه مورخان شیعی درباره رویداد‌های عصر خلیفه دوم چیست؟ یافته‌های این پژوهش که مبتنی بر روش توصیفی و تحلیلی است، نشان می‌دهد که ثبت، گزارش و تحلیل وقایع عصر خلیفه دوم توسط مورخان شیعی با دو گرایش متفاوت، سبب وقوع دو گونه تعاملی و انتقادی گشته است. برای نمونه می‌توان گفت که در آثار مورخ شیعی همچون عمادالدین طبری با گرایش کلامی، دیدگاه انتقادی نسبت به گزارش رویدادهای عصر خلیفه دوم، همراه با نقد عملکرد خلیفه وجود دارد و بیشتر در مقام احتجاج با اهل سنت است؛ در حالی‌که در آثار مورخ شیعی دیگر همچون یعقوبی با گرایش غیرکلامی، چنین نقدی یافت نشده و همسویی و تعامل بیشتری با مورخان اهل سنت در نقل اخبار خلیفه دوم و امور دیگر دارند.

کلیدواژه‌ها