بررسی انسان‌شناختی حرم حضرت زینبیه(اصفهان) با تأکید بر وجه خواهرانه

نکوداشت اولیای الهی و زنده نگه‌داشتن نام و یاد ایشان پس از مرگ یکی از اموری است که انسان‌ها از روی فطرت و مسلمانان به دلیل توصیه اکید دینی به آن اهتمام ویژه دارند. با نگاهی به تاریخ اسلام درمی‎یابیم که قبور صلاح همواره موردتوجه خاص مردم بوده است و مسلمانان، اعم از شیعه و سنی به زیارت قبور نیکان و مفاخر روزگار توجه داشته‌اند و به این‎وسیله آنان را موردتکریم و بزرگداشت قرار داده‌اند. در این میان زنان به دلیل داشتن احساسات قوی‌تر و عواطف رقیق‌تری نیاز بیشترى به زیارت دارند و در مورد پدیده زیارت نسبت به مردان کنشگری متفاوتی را بازنمایی می‌کنند. یکی از ابعاد کنشگری زنانه در مورد پدیده زیارت تأکید بر وجه خواهرانگی زیارت است. در پژوهش حاضر جهت دستیابی به ابعاد خواهرانگی زیارت زنانه، حرم حضرت زینب صغرا سلام‌الله‎علیها خواهر علی‎ابن‎موسی‌الرضا علیه‌السلام به‌عنوان نشانگاه انتخاب‌شده است. پژوهشگر با استفاده از روش کیفی انسان‌شناختی و بهره‌گیری از فنون مشاهده مشارکتی، مصاحبه و بررسی اسناد و کتب داده‌های موردنیاز پژوهش را گردآوری نموده است. گزارش‌ها به‌صورت «عینی» و «تحلیلی» به بررسی احساسات زائران و تجارب آن‌ها و آداب‌ورسوم آن‌ها پرداخته و به عمق لایه‌های آشکار و پنهان اذهان مردم توجه شده‎است. پس‌ازآن معناکاوی و تفسیر در یازده محور، منابع کسب اطلاع عناصر محیطی، عناصر فرهنگی، بنیادهای فکری کنشگران، گونه‌های کنش، ویژگی‌های کنش، دلایل کنش‌ها، ارجاع‎دهی معنای کنش‌ها، آسیب‌های کنش، پیامدهای کنش، راهکارهای کنش‎مطلوب. انجام‌شده‎ است. نتایج حاکی از آن است که سه عامل محیطی، فرهنگی و بنیادهای فکری در پدیده زیارت زنانه با تأکید بر وجه خواهرانه بیشترین اهمیت را داشته‌اند.